Hieroglify egipskie - „święte znaki” papirus – sprasowane łodygi trzcin (papirusu) przypory do pisania – pędzelek z sitowia pierwotnie kierunek pisania jest od prawej do lewej znaki pisma hieroglificznego • wyrazowe (ideogramy) • fonetyczne • determinatywy – używane, kiedy słowa były niejednoznaczne (do tak samo wyglądającego znaku graficznego dodawano jeszcze jeden, naprowadzający na właściwą interpretację) • brak samogłosek Papirus Ebersa (przechowywany w Bilbiotece Uniwersyteckiej w Lipsku) XVIII w. Zoega – dowiódł, że imiona królów są otoczone obwódką (kartusz) Kamień z Rosetty – bilinguis / trilinguis (+ pismo demotyczne) – napis w dwóch językach (egipski i grecki), odkryty w 1799 • uchwała kapłanów egipskich ku czci Ptolemeusza Epifanesa (27 III 196 p.n.e.) • 1802 Akerbald – próba określenia znaku Ptolemaios • Young – określił imię Ptolemeusza w kartuszu, dopasowywał określenia greckie, które nie mają rzeczywistych odpowiedników w hieroglifach J.F. Champollion – odkrywca hieroglifów • nauczył się j. Koptyjskiego (mowa Egipcjan chrześcijańskich pisanych alfabetem greckim) • 1813 – pierwsze założenia: język egipski musi posiadac końcówki, dzięki którym wyraża się zaimki osobowe • ilośc znaków egipskich jest 3-krotnie wyższa niż greckich (niemożliwe, żeby każdy hieroglif przedstawiał jeden wyraz) → wielka liczba znaków fonetycznych • określił po egipsku imię Kleopatra (które potem potwierdziły odkrycia) • odnalazł metodę opisywania imion za pomocą hieroglifów • 27 IX 1822 – udało mu się odcyfrowac całe pismo 1866 Dekret z Kanopos – kolejny bilinguis (potwierdził słusznośc metody Champolliona) R. Lepsius • wyjaśnił system pisma egipskiego • opracował dekret z Kanopos Birch, Hincks – wyjaśnili rolę determinatywów Brugsch – badania nad pismem demotycznym Erman • podstawy słownictwa i gramatyki • wyróżnił 2 języki: nowoegipski (k. II w. p.n.e) i staroegipski • badania nad fonetyką źródło opisu: PWN, 1958 źródło okładki: zdjęcie autorskie