Spis treści: Przedmowa 9 Metafilozofia Część pierwsza: Filozofia naukowa na tle innych nurtów Rozdział 1 Filozofia racjonalistyczna a filozofia naukowa 1.1 Filozofia racjonalistyczna i irracjonalistyczna 15 1.2 Filozofia spekulatywna i naukowa 18 1.3 Filozofia zdroworozsądkowa i naukowa 23 Rozdział 2 Filozofia naukowa, filozofia analityczna, scjentyzm 2.1 Dwadzieścia szkół współczesnej filozofii naukowej 27 2.2 Filozofia analityczna a filozofia naukowa 33 2.3 Scjentyzm (epistemologiczny i metafilozoficzny) 37 2.4 Filozofia-nauka i filozofia-sztuka 39 Rozdział 3 Filozofia naukowa a nauki szczegółowe 3.1 Filozofia jako uogólnienie nauk 41 3.2 Wpływ filozofii na naukę 43 Część druga: Panorama zagadnień i kierunków filozofii naukowej Rozdział 4 Zagadnienia i kierunki naukowej ontologii 4.1 Natura rzeczywistości (materia, duch, idee) 47 4.2 Istnienie uniwersaliów 50 4.3 Kategoria ontologiczna podstawowych obiektów 52 4.4 Stałość i zmienność 55 4.5 Konieczność i przypadek 56 4.6 Przyczynowość i celowość 59 4.7 Zjawisko i istota (głębia) 60 4.8 Stosunek wyższych zjawisk (systemów) do niższych 62 4.9 Czasoprzestrzeń a materia 63 4.10 Dziedzicznośc a środowisko 64 Rozdział 5 Zagadnienia i kierunki filozofii nauki A. Ontologia i epistemologia 5.1 Istnienie nieobserwowalnych (teoretycznych) przedmiotów 67 5.2 Interpretacja teorii naukowych 69 5.3 Status poznawczy teorii 69 5.4 Definiowanie pojęć nauki 71 5.5 Bezpośredni przedmiot praw i teorii (w dojrzałej nauce) 73 5.6 status faktów 74 5.7 Prawdziwość teorii (w aspekcie historycznym) 75 B. Metodologia nauki 5.8 Metody odkrywania praw 76 5.9 Ocena wyników tych metod 78 5.10 Problem experimentum crucis 80 C. Przedmiot filozofii nauki 5.11 Uzasadnienie a odkrywanie 82 5.12 Synchronia a diachronia 83 5.13 Teoria a eksperyment 84 D. Prawidłowości rozwoju nauki 5.14 Ciągłość a rewolucje naukowe 85 5.15 Źródła rozwoju nauki (czynniki poznawcze i społeczne) 88 E. Aksjologia (cele) nauki 5.16 Cel nauki: wewnętrzny czy zewnętrzny? 90 5.17 Jaki cel wewnętrzny? 92 5.18 Jaki cel zewnętrzny? 94 Ontologia Część trzecia: Podstawowy i niepodstawowe sposoby istnienia Uwagi wstępne 99 Rozdział 6 Podstawowy sposób istnienia 6.1 Rzeczy 101 6.2 Materia 101 Rozdział 7 Niepodstawowe sposoby istnienia Uwagi wstępne 105 7.1 Cechy, zdazrenia itd. 106 7.2 Powszechniki. Prawa przyrody 108 7.3 Możliwość. Cząstki wirtualne 112 7.4 Umysł. Procesy psychiczne 115 7.5 Obiekty idealne (wytwory umysłu) 118 Rozdział 8 Brzytwa Ockhama w filozofii 8.1 Rodzaje istnienia zamiast redukcji ontologicznej 125 8.2 Stosowanie brzytwy Ockhama do pojęć spekulatywnych 126 Część czwarta: Poziomy struktury świata materialnego Rozdział 9 Poziomy strukturalne i badające je nauki 9.1 Hierarchia nauk i poziomów przyrody 127 9.2 Poziomy strukturalne materii w ujęciu nauki współczesnej 132 Rozdział 10 Relacje między kolejnymi poziomami 10.1 Redukcjonizm i antyredukcjonizm 143 10.2 Różne rodzaje redukcji 145 10.3 Redukcjonizm wyrafinowany 147 10.4 Emergencja a redukcja 150 Bibliografia 153 Indeks nazwisk 163 Indeks kierunków 167 źródło opisu: Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, 2005 źródło okładki: Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, 2005