MIŁOŚĆ, najpotężniejsza moc i najobfitsze źródło wszystkiego we wszystkim, motor postępu, wzrostu, wzlotu i ubogacenia ilościowego i jakościowego, jest popularnie niezrozumiana i sprowadzana do zwykłego zwierzęcego pociągu płciowego, a raczej do jego bezpośredniego zaspokajania. Czas najwyższy, by dojść do poprawnego pojęcia i zrozumienia miłości. Ze wszystkich dzieł o miłości napisanych, niniejsze dziełko św. Tomasza z Akwinu daje o niej wykład najpełniejszy, a zarazem prosty, krótki i przejrzysty. Dążenie, czy też siłę dążenia rzeczy ku swemu dobru, określa się słowem amor, po polsku lubienie. Każda rzecz lubi to, co jej odpowiada: kamień spoczynek, żaba wodę, rośliny lubią słońce itd. Im rzecz ma bogatsze istnienie i obfitszy zakres życia, tym szersze jest jej lubienie. Człowiek jako zwierzę lubi to, co mu odpowiada jako istocie zmysłowej, podobnej do zwierząt: lubi być, żyć, jeść, itd., wszystko, co zaspokaja zmysły. U istot duchowych, mających umysł i wolę, dążenie do odpowiedniego dobra, lubienie, staje się kochaniem, po łac. dilectio, zwracające się ku dobru wyższego rzędu: można lubieć grzyby, ale nikt nie mówi, że je kocha. A więc kochanie od lubienia różni się władzą w której jest: wola, oraz dobrem ku któremu zmierza. Kochanie jest lubieniem, ale wyższego rzędu; w kochaniu-dilectio zachodzi namysł i wybór, a nie samo ślepe dążenie, lubieżność. Trzeba zrobić dokładne rozróżnienie między miłością jako uczuciem; tę św. Tomasz bada w traktacie o uczuciach (10 tom polskiego wydania Sumy), - od miłości, Caritas, będącej usprawnieniem danym od Boga jako łaska. W traktacie o uczuciach św. Tomasz wchodzi do głębi złóż ludzkiej duszy, w traktacie obecnym wznosi się ku szczytom, ku którym podnosi Bóg ludzką duszę i wszystkie jej uczucia. Właściwie najlepiej by było czytać najpierw tom 10, a potem dopiero tom obecny. Tak się jednak złożyło, że polski przekład tomu 10 nadszedł później; wyjdzie on zaraz po tomie obecnym, bo już został oddany do druku. Tak zatem według św. Tomasza z Akwinu, miłość, o jakiej mowa w tomie obecnym, to sprawność, wlana człowiekowi przez Boga, uzdalniające go do miłowania Boga w sposób wyższy niż na to pozwala wrodzona zdolność woli. Miłość wlana, mocą której miłujemy siebie i ludzi, poddaje sobie i podnosi niższe: lubienie i kochanie. Często używa on określenia „amor caritatis”, lub „diligere ex caritate”, co tłumaczymy różnie: kochać lub miłować miłością, z miłości, miłością wlaną, lub wprost miłość, ufając, że czytelnik domyśli się, że chodzi o miłość wlaną. Popularnie łączy się czynność miłowania ze wzruszeniem, emocją, uczuciem, odczuciem, i to w łączności a przyjemnością; w mniemaniu niektórych miłość to przyjemne przeżycie, z pełnią samolubstwa, samozadowolenia, zadowolenia ze siebie. Podświadomy popęd do zaznaczenia siebie, do zdobyczy, do bycia na wierzchu. Ten ślepy pęd lubienia, lubieżności, staje się siłą niszczącą, zwłaszcza dla bliźnich, ale, w końcu i dla siebie. Otóż miłość jako łaska jest mocą zbawczą, wyzwalającą człowieka z pęt nieświadomej lubieżności, która, zawładnąwszy człowiekiem, rzuca go o ziemię z miażdżącą siłą. Natomiast miłość, caritas, bierze go w swe słodkie jarzmo, wyzwala ze starego zmysłowego ja, pozostawiając jednak wszystko co dobre, i niesie na skrzydłach ku miłowaniu wyższego rzędu. Wtedy każde lubienie, każde kochanie, staje się miłowaniem ożywiającym i wieczyście uszczęśliwiającym, poprzez ofiarę ze swego niższego ja. Dzięki niej człowiek wznosi się ku miłości przyjaźni, w której nie ma już miejsca na lęk. Tak zatem miłość wyzwala człowieka również z lęku, a napełnia go zaufaniem, radością i pokojem. Przekształca go w nowego człowieka. źródło opisu: Wstęp źródło okładki: Zdjęcie autorskie