Prezentowana praca obejmuje niezwykle ciekawy okres w rozwoju psychologii. Oto po okresie "racjonalizmu", wzorowanego na osiągnięciach nauk ścisłych, zaczyna się swoista "rewolucja", której prekursorami byli ludzie działający na pograniczu medycyny i magii. Jedni działali w dobrej wierze, inni byli po prostu oszustami; wszyscy jednak trafili na zjawisko, które wymykało się racjonalnym próbom wyjaśnienia. Był to okres poprzedzający podstawowe odkrycia Freuda, który miał swoich prekursorów zarówno w sferze filozofii, jak i w medycynie. Saussure i Chertok pragną usytuować w historii psychoterapii pierwsze fundamentalne odkrycia Freuda i jeśli nawet próby takie czyniono już wielokrotnie, to omawiana praca podejmuje nowy ich kontekst, badając wpływ uczonych francuskich na koncepcję twórcy psychoanalizy. Śledząc historię badań nad nieświadomością autorzy analizują rozwój i tworzenie się różnych tendencji, które "posługiwały się" stanami nieświadomymi. W osiemnastym wieku Mesmer, dzięki uporowi graniczącemu z obsesją, skierował zainteresowanie uczonych i lekarzy na badania nad stanami nieświadomymi. Pojęcie nieświadomości od tego czasu występowało w trzech aspektach: snu, somnambulizmu (naturalnego lub wywołanego) i w pewnych formach wyobcowania psychicznego. Później zrozumiano, że procesy nieświadome odgrywają pewną określoną rolę w życiu i świadomych działaniach każdego człowieka. Jedną z zasług Freuda było "zaludnienie" naszej nieświadomości popędami, fantazjami i nieświadomymi wspomnieniami: nadanie jej dynamiki. Przed pojawieniem się teorii Freuda zapuszczano "sondę" do nieświadomości bez znajomości jej praw. To, co psychologowie dziewiętnastowieczni wiedzieli o nieświadomości, można było porównać do tego, co astronomowie średniowieczni wiedzieli o gwiazdach. Wynajdując metodę swobodnych skojarzeń i zastępując nią hipnozę, Freud znacznie wyprzedził wszystkich w badaniach nieświadomości. źródło opisu: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN), 1988 źródło okładki: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN), 1988