Wstęp W licznych wydawnictwach i publikacjach popularnych bądź naukowych opisane są dzieje Torunia. Historia poszczególnych budowli zabytkowych posiada nawet odrębne i obszerne monografie. Mówią o nich dokumenty zarówno pisane jak i do dziś stojące kamienne księgi, jako pomniki kultury materialnej społeczeństwa. Natomiast w starych słownikach przy opisach miast, życia i obyczajów, w listach i pamiętnikach poszczególnych ludzi z minionych wieków spotykamy liczne opowieści czy legendy związane z dziejami miasta. "Najciekawsze osobliwości miasta Torunia z dawnych i nowszych czasów" napisał Marian Sydow w okresie międzywojenny, a całość ilustrował Józef Landowski. Książka ukazała się w 1933 roku z okazji siedemsetlecia Grodu Kopernika, nakładem Józefa Landowskiego jako wydawcy. Od czasu wydania tej książki minęło dalszych 30 kilka lat historii miasta i wiele się zmieniło w stosunkach społeczno-gospodarczych, kulturalnych czy politycznych zarówno w mieście jak i całym kraju. Minął okres siedziby władz wojewódzkich w Toruniu, przeszedł do historii koszmar okupacji hitlerowskiej 1939-1945, nadszedł czas bujnego rozwoju życia kulturalnego i gospodarczego w Polsce Ludowej, czyniąc z Torunia m.in. centralny ośrodek naukowy i kulturalny województwa bydgoskiego. w poszukiwaniu nowych form i w trosce o zabezpieczenie dokumentów, zabytków, przeszłości dokonano bardzo licznych odkryć i ustaleń naukowych w tej dziedzinie. Pragnąc podkreślić pionierskie prace w tych poszukiwaniach, miłosnika przeszłości Torunia Mariana Sydowa, wydajemy jego "Najciekawsze osobliwości...". Na płycie nagrobnej M. Sydowa umieszczono charakterystyczny napis: "temu, który piękno Torunia głosił i przekazywał potomności". W tym miejscu trzeba dodać, że po śmierci Mariana Sydowa (zm. w 19477 r.) najbliżsi przekazali cały księgozbiór zmarłego z materiałami badawczymi Książnicy Miejskiej w Toruniu. Należy wierzyć, iż wkrótce postać Mariana Sydowa doczeka się osobnego opracowania. Wznowienie to łączy się z obchodami 1000-lecia Państwa Polskiego i 500-leciem Pokoju toruńskiego, gdyż przez Toruń przebiegają lub biorą początek liczne szlaki historyczne m.in. Szlak Kopernikowski, Szlak Grunwaldzki, a samo miasto posiada ponad 360 obiektów zabytkowych, w tym liczne o znaczeniu ogólnoświatowym. Ze względu na wyżej wymienione przemiany jak i sukcesy odkrywcze konserwatorów i historyków w Toruniu, niektóre sformułowania w pracy Maria Sydowa stały się nieaktualne. Dlatego tekst książki wymagał pewnych komentarzy i często dopracowania nowych treści zgodnych z ostatnio osiągniętymi wynikami badań i odkryć konserwatorskich. Nowe uzupełnienia treści zostały umieszczone przy końcu każdego rozdziału. Ponadto ze względu na potrzebę społeczną, charakter obiektu czy aktualna osobliwość faktów dodaliśmy nowe rozdziały: o Arsenale i Muzeum Etnograficznym, z pradziejów Uniwersytetu M. Kopernika, o toruńskiej "Elanie" oraz plan śródmieścia z oznaczeniem ważniejszych zabytków. Wobec trudności technicznych przy reprodukcji starych zdjęć książka otrzymała nowe ilustracje w wykonaniu znanego turysty-fotografika mgr Janusza Krippendorfa. Wprawdzie ksiazka w swej treści nie pretenduje do naukowej, gdyż pozostaje w sferze legend, opowieści, przygód lub ciekawostek często przekazywanych z pokolenia na pokolenie, to jednak w wielu wypadkach opiera się na źródłach historycznych z przeszłości Torunia, co nadaje miastu romantycznego uroku i czyni tę przeszłość pełna bogatej treści. Wiele jeszcze ciekawych opowieści wiąże się np. z dzwonem "Tuba Dei", z budową kościoła św Jana przez muratorów rodu Strzępirogów, z Gospodą "Pod Modrym Fartuchem" czy młynem zamkowym. Czasami warto i dziś - w drugiej połowie XX wieku - w chwilach wolnych od pracy, podczas wędrówek i wycieczek, zgłębić się w romantyczną historię legend i opowieści, aby może i tym sposobem łatwiej zrozumieć różnice w warunkach życia, w myśleniu i surowych obyczajach , stosowanych dawniej niejednakowo dla wszystkich. Z każdej opowieści lub historii nieraz podyktowanej bujną wyobraźnia współcześnie żyjących ludzi, można i dzisiaj wysnuwać racjonalne wnioski dla budowania lepszego życia. STANISŁAW DUŃSKI Przedmowa do pierwszego wydania Znane są ogólnie monumentalne zabytki Torunia, jego kościoły średniowieczne i potężny ratusz. W literaturze o Toruniu są tez dość wyczerpujące opisy tych budowli, którymi chlubi się 700-letni gród Kopernika. nie było jednak dotąd książki, któraby dała czytającemu osobliwości mało lub wcale nieznane nawet rodowitym toruńczykom. Wiadomo przecież , że często najbliższe rzeczy najmniej się zna: poprostu, widząc je codziennie, mało się zwraca na nie uwagi. Zebrawszy w tej książce opisy naprawdę ciekawych i nieraz jedynych w swoim rodzaju curiosów, jakimi poszczycić się może dzisiejsza stolica Pomorza, połączyłem je z szerokim tłem historycznym, ażeby w ten sposób uprzytomnić czytelnikowi niezwykle bogatą i barwną przeszłość naszego grodu. Chciałbym, żeby wszyscy, którzy wezmą do reki ta książkę, pokochali to miasto, jego pamiątki i dzieje, jak kochał swój gród rodzinny i jego tradycje największy syn Torunia, Mikołaj Kopernik MARIAN SYDOW źródło opisu: Wstep i Przedmowa do wydania pierwszego źródło okładki: http://www.antykwariat.pl/pl/p/Sydow-Marian%2C-Lan...»