Jedno na czworo dzieci umierające w pierwszym roku życia, nadzieja na przeżycie około dwudziestu lat od chwili urodzenia – oto dwie liczby, typowe dla statystyki demograficznej XVIII w. Metody leczenia istnieją, ale mimo pewnego postępu wiedzy teoretycznej są bezsilne wobec chorób codziennych i wielkich klęsk epidemii. Już wtedy oficjalnej medycynie reprezentowanej przez doktorów medycyny, mistrzów chirurgii i mistrzów aptekarstwa, których tytuły i dyplomy są uznawane i jako takie chronione przez króla, przeciwstawiała się, często w sposób konfliktowy, medycyna nieoficjalna, istniejąca na marginesie tej pierwszej. Jej przedstawicielami są wszyscy ci, do których także zwracają się chorzy w nadziei wyleczenia, czyli znachorzy, zamawiacze i święci uzdrowiciele. Jedni używają jedynie, według ówczesnego określenia „środków naturalnych”, inni – magicznych lub religijnych. Pacjenci, od króla po wyrobnika, poszukują wszelkiej możliwej pomocy u lekarza, znachora, wreszcie w pielgrzymce do miejsc cudownych. Historyka uderza jedna sprawa (jeśli nie brać pod uwagę rozmaitych mylących pozorów): relatywna nieskuteczność leczących i jednakowa postawa leczonych wobec oferowanego im arsenału środków leczniczych. Spis treści Przedmowa do drugiego wydania Wprowadzenie 1. Dyskusje o chorobie Choroba, Boża przestroga i kara Lekarze, od Diaforusa do adeptów nauki Wiedza potoczna 2. Medycyna oficjalna. Kształcenie i wiedza Fakultety i kolegia medyczne Różne formy kształcenia chirurgów Położne i aptekarze bez teoretycznego wykształcenia Ograniczony postęp wiedzy medycznej 3. Medycyna oficjalna. Sztuka leczenia Diagnozowanie „Krwiopuszczare, purgare et clisterium donare” Zioła lecznicze, driakiew, kora chinowa Chirurgia Leczenie klimatyczne i szpitalne Lekarze, chirurdzy i ich klientela 4. Boczny nurt medycyny. Empirycy, zamawiacze, święci uzdrowiciele Empirycy i znachorzy Czarownicy i zamawiacze Święci uzdrowiciele Pielgrzymki uzdrawiające 5. Choroby powszednie, od kołyski do grobu Narodziny, dzieciństwo i dorastanie Choroby dorosłych Czynniki umieralności: higiena i odżywianie Starość 6. Plaga wielkich epidemii i przeciwdziałanie władz Dżuma Inne choroby epidemiczne Od „leków królewskich” do Societé Royal de Médecine Epidemia dyzenterii w 1779 roku Podsumowanie Bibliografia źródło opisu: http://owvolumen.pl/jak-dawniej-leczono-lekarze-sw...(?) źródło okładki: http://owvolumen.pl/jak-dawniej-leczono-lekarze-sw...»