Wydanie II obiegu. Józefa Mackiewicza przedstawiać nie trzeba. Napisano wszak o nim liczne artykuły i eseje, zaś namiętne polemiki obracały się nie tylko wokół jego twórczości lecz i jego biografii. Stał się - po wielu latach milczenia o nim w PRL - pisarzem znanym i uznanym. Józef Mackiewicz zmarł w Monachium 31 stycznia 1985 r. W czasie swego wieloletniego pobytu na emigracji ogłosił kilkaset trudno określić dokładną liczbę ze względu na brak kompletnej bibliografii artykułów publicystycznych, historycznych, opowiadań, recenzji i listów. Rozproszone po emigracyjnych - nie tylko polskich czasopismach są trudno dostępne potencjalnemu czytelnikowi. W roku 1984 londyńskie wydawnictwo Kontra dokonało wyboru tekstów Mackiewicza, publikowanych na łanach prasy emigracyjnej i wydało w dwóch książkach “Fakty, przyroda, ludnie" oraz "Droga pani". Niniejsza kolejna antologia ukazuje Mackiewicza głównie jako publicystę historycznego i świadka minionej epoki. Starałem się w zbiorze tym zaprezentować niektóre obszary zainteresowań autora z zakresu historii współczesnej. Problem odrębności i różnic między Rosją Mikołaja II a Rosją Lenina, wzajemnych relacji Europy Zachodniej i Wschodniej, sprawa Katynia i spuścizna Wielkiego Księstwa Litewskiego to daleko nie wszystkie zagadnienia poruszane przez Mackiewicza w tej antologii. Przy wyborze artykułów kierowałem się nie tylko wartością historyczną czy literacką materiałów, ich nowatorskim ujęciem lub interpretacją, lecz również ich aktualnością. Artykuły zawarte w zbiorze podzielone są na pięć części, nie wedle chronologii lat, w których się ukazywały, lecz wedle tematyki. Publikowane są w PRL po raz pierwszy. Przy każdym artykule podane jest miejsce i rok pierwodruku. Tytuł antologii pochodzi od autora wyboru. (…) Marek Ostrowski Spis treści: Oświadczenie Barbary Toporskiej Zamiast wstępu I. Tak zwany Wschód europejski Gdybym był chanem Dzieje głupoty czy dzieje ludzkości List do Szołochowa Legendy i fakty II. 40-ta rocznica Jak to by to naprawdę 40 lat temu Książka o niepokojących analogiach - "Pamiętniki” Wędziagolskiego Epilog afery marszałka Tuchaczewskiego Wspomnienia i myśli marszałka Żukowa Na ziemi płonącej nienawiścią III. Byłem w Katyniu Tajemnicza śmierć Iwana Kriwoziercowa, głównego świadka zbrodni katyńskiej Tajemnica Archiwum Mińskiego NKWD Ostatnie dni Wielkiego Księstwa Wtrącenia do przekroczonego czasu Sergiusz Piasecki i jego Niedźwiedzica Fragment epoki Legendy i rzeczywistości V. Nie było "pustych ładownic’’ Do zeszytu nr 45 Kozacy i Żydzi Listy do redakcji źródło opisu: ze wstępu + spis treści źródło okładki: zdjęcie autorskie