Nikołaj Fiodorowicz Fiodorow (1829–1903) – rosyjski filozof, twórca oryginalnej koncepcji „wspólnego czynu”, prekursor rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego. Urodził się w rodzinie szlacheckiej, pracował na stanowisku dyżurnego czytelni w moskiewskim Muzeum Rumiancewa. Wiódł żywot ascety, całe życie podporządkował swej idei, głosząc konieczność wskrzeszenia wszystkich zmarłych oraz przeobrażenia całego wszechświata. Jeszcze za życia zainteresował nią F. Dostojewskiego, W. Sołowjowa i L. Tołstoja. Wpłynął na szereg myślicieli rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego oraz rosyjskiego kosmizmu. Jego idea odbiła się szerokim echem w literaturze rosyjskiej pierwszej połowy XX wieku.Rok 1851 był rokiem przełomowym w życiu Fiodorowa. Śmierć ukochanego wuja wywołała wewnętrzny wstrząs w jego duszy, który jesienią tego roku zaowocował objawieniem się zasadniczej idei: śmierć jest największym i jedynym złem oraz źródłem wszelkiego zła w świecie, a zatem powinna zostać wykorzeniona z bytu, a wszystkie jej ofiary winny zostać wskrzeszone do życia. Fiodorow wszczyna bunt, o jakim świat nie słyszał, bunt wobec największego i jedynego wroga człowieka – śmierci. Objawienie się idei prowadzi do gruntownego przewartościowania jego życia. Odtąd wszystkie swoje myśli, wszystkie siły, całego siebie oddaje swej idei. I pozostanie jej bezprzykładnie wierny do ostatnich chwil swego życia. (...)Wskrzeszenie zmarłych przodków jest dla Fiodorowa przede wszystkim imperatywem moralnym, ideą domagającą się od nas realizacji, naszym podstawowym i jedynym obowiązkiem. Wszak to naszym przodkom zawdzięczamy nasze życie, a zarazem żyjemy za cenę ich śmierci. Jesteśmy zobowiązani wyplątać się z kołowrotu narodzin i śmierci – to zaś oznacza wskrzeszenie wszystkich zmarłych aż po prarodziców rodzaju ludzkiego oraz proporcjonalne do tego procesu wstrzymanie zwierzęcej z natury prokreacji. Nasza źródłowa odpowiedzialność za bliźniego znajduje swój najwłaściwszy wyraz w pragnieniu wskrzeszenia go do życia. Prawdziwym imieniem człowieka jest zatem miano syn człowieczy – potomek zmarłych ojców i wskrzesiciel. Jak mówi Fiodorow: „Moralna antynomia «żyjących synów» i «zmarłych ojców» może znaleźć rozwiązanie jedynie w obowiązku powszechnego wskrzeszenia”.(fragment Wstępu Michała Milczarka) źródło opisu: Antyk/Wydawnictwo Marek Derewiecki 2012 źródło okładki: Antyk/Wydawnictwo Marek Derewiecki 2012